انواع روغن زیتون (بکر، فرابکر و …) + بررسی تفاوت هایشان

در تولید انواع روغن زیتون از دو روش سنتی و صنعتی استفاده می‌شود. در روش سنتی، دانه‌های زیتون آسیاب شده و روغن آن استخراج خواهد شد. این نوع از روغن زیتون با نام‌های بکر و فرابکر شناخته خواهند شد. روش دیگر برای تولید روغن زیتون، روش صنعتی است. در این روش از حرارت‌دهی در دمای بالا و پرس دانه‌های زیتون استفاده می‌شود. در روش صنعتی گاهی نیز ممکن است از ترکیبات شیمیایی کمک بگیرند. در روش صنعتی، پس از استخراج، روغن زیتون را یک یا دو مرحله هم تصفیه می‌کنند. این عمل باعث می‌شود تا رنگ روغن زیتون شفاف‌تر باشد. روغن زیتون‌های تصفیه شده برای پخت و پز مناسب‌تر هستند. در این مقاله قصد داریم درباره انواع روغن زیتون خارجی و ایرانی و خواص آن‌ها صحبت کنیم.

انواع روغن زیتون

روش سنتی تولید روغن زیتون، امروزه در صنایع بزرگ هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش اصطلاحاً از زیتون عصاره‌گیری می‌شود. به نحوی که با آسیاب‌های سنگین دانه‌های زیتون را پرس می‌کنند تا روغن آن خارج شود. در این روش چون از حرارت‌دهی یا مواد شیمیایی استفاده نشده، خواص روغن زیتون بیشتر بوده و عطر و طعم بهتری هم دارد.

از دیگر روش‌ها برای تولید روغن زیتون، می‌توان به پرس حرارتی یا استخراج به کمک ترکیبات شیمیایی اشاره کرد. این روش‌ها در تولید صنعتی روغن زیتون کاربرد دارند. تنوع روش‌های تولیدی باعث شده تا خواص روغن زیتون‌ در هرکدام متفاوت باشد. در ادامه درباره انواع روغن زیتون خوراکی و خواص آن‌ها صحبت می‌کنیم.

 روغن زیتون فرابکر (Extra virgin olive oil)

روغن زیتون فرابکر که اصطلاحاً با نام EVOO نیز شناخته می‌شود، بهترین نوع روغن زیتون بین انواع روغن زیتون خوراکی است. در تولید روغن زیتون فرابکر از دستگاه پرس استفاده می‌شود. در این روش حرارت‌دهی یا استفاده از مواد شیمیایی در کار نیست. به همین خاطر خواص روغن زیتون تا حد زیادی حفظ خواهد شد. مهم‌ترین مشخصه روغن زیتون فرابکر از همین روش تولیدی آن می‌آید. روغن زیتون‌های EVOO عطر و طعم بیشتری نسبت به روغن‌های تصفیه شده دارند. طعمشان رو به تندی می‌زند و از نظر ظاهری هم رنگی سبز مایل به طلایی خواهند داشت.

از این نوع روغن زیتون می‌توان برای پخت و پزهای سبک یا به‌عنوان چاشنی برای تهیه سالاد و غذاهای ساده استفاده کرد. همچنین در درمان‌های پزشکی و طب سنتی نیز اغلب از روغن زیتون فرابکر استفاده می‌شود. زیرا بیشترین خواص ممکن را دارد. برای آشنایی بیشتر با این نوع روغن زیتون پیشنهاد میکنیم مقاله “روغن زیتون فرابکر چیست” را بخوانید.

روغن زیتون بکر (virgin olive oil)

روش تولید روغن زیتون بکر هم شبیه روش تولید روغن زیتون فرابکر است؛ روغن زیتون بکر را با پسوند VOO می‌توان شناخت. در بین انواع روغن زیتون، نوع بکر آن کمیاب‌ترین است. از روغن زیتون بکر معمولاً در تولید دیگر فراورده‌های روغن زیتون استفاده می‌کنند. همچنین در تولید انواع دیگر روغن زیتون نیز از روغن VOO استفاده می‌شود.

روغن زیتون بکر نسبت به روغن زیتون فرابکر عطر و طعم تندتری دارد و از نظر ظاهری تیره‌تر است. اگرچه روغن زیتون بکر در بازار کمتر پیدا می‌شود، اما اگر آن را پیدا کنید، به همان شکل قابل مصرف خواهد بود. به نقل از سایت verjen در رابطه با خواص روغن زیتون بکر:

در مناطقی که روغن زیتون‌های طبیعی مانند روغن بکر، جزء اصلی رژیم غذایی است، غالب مردم زندگی طولانی‌تر و سالم‌تری دارند. خواص این روغن

جالب است بدانید در بین انواع روغن زیتون، روغن زیتون بکر برای گوش مفید است و می تواند باعث درمان بیمای های گوش شود. برای مثال روغن زیتون برای جرم گوش بسیار مؤثر است و  می‌تواند به‌خوبی جرم اضافه و جمع‌شده در گوش را نرم کند و از جدارۀ گوش جدا سازد.

روغن زیتون تصفیه شده بی بو (pure/regular olive oil)

آنچه به‌عنوان روغن زیتون بی بو می‌شناسید، درواقع روغن زیتون خالص یا همان معمولی است. در تولید روغن زیتون‌ خالص از گرمادهی و ترکیبات شیمیایی استفاده می‌شود. پس از اینکه روغن دانه‌های زیتون خارج شد، باید این روغن را یک یا دو مرحله هم تصفیه کرد. این روش تولیدی بیشتر در کارگاه‌های صنعتی کاربرد دارد.

معمولاً پس از استخراج روغن زیتون خالص، آن را با 15 تا 25 درصد روغن زیتون بکر مخلوط می‌کنند. این کار برای افزودن عطر و طعم بهتر به روغن زیتون است. روغن زیتون‌های تصفیه شده در برابر دما مقاومت بالایی دارند. به همین خاطر برای پخت و پزهای سنگین مناسب هستند. همچنین برای کباب کردن، سرخ کردن مواد غذایی و… هم می‌توان از این روغن زیتون استفاده کرد.

اغلب روغن زیتون‌های موجود در بازار از نوع روغن زیتون‌های بدون بو هستند.

روغن زیتون سبک (light olive oil)

روغن زیتون سبک به همان شکلی تولید می‌شود که روغن زیتون‌های تصفیه شده را تولید می‌کنند. مهم‌ترین تفاوت روغن زیتون سبک، در میزان روغن بکر موجود در آن است. معمولاً در تولید روغن زیتون‌ LOO از 5 تا 10 درصد روغن زیتون بکر استفاده می‌شود.

روغن زیتون‌های سبک بو و عطر کم‌تری دارند. در نتیجه اگر نسبت به بو و طعم روغن زیتون حساس هستید، بهتر است به سراغ خرید روغن زیتون سبک بروید. از روغن زیتون سبک نیز می‌توان برای انواع پخت و پزها استفاده کرد.

روغن زیتون لامپانت

از بین انواع روغن زیتون، روغن زیتون لامپانت مصرف خوراکی ندارد. زمانی که دانه‌های زیتون فاسد شده یا کرم خورده می‌شوند، از آن‌ها برای تولید روغن زیتون لامپانت استفاده می‌کنند. در برخی از موارد این نوع از روغن زیتون را پس از تصفیه، برای مصرف خوراکی هم مصرف می‌کنند؛ اما بیشترین استفاده آن در مصارف صنعتی است.

دلیل این سبک از نام‌گذاری هم به کاربرد روغن زیتون لامپانت در قدیم برمی‌گردد. در گذشته از این نوع روغن زیتون برای روشن کردن چراغ‌های روغنی استفاده می‌شد.

روغن تفاله زیتون

روغن تفاله زیتون را اغلب با نام روغن زیتون پومیس (Olive Pomice) هم شناخته می‌شود. در تولیدات صنعتی زمانی که دانه‌های زیتون تحت فشار حرارتی قرار گرفت یا با استفاده از ترکیبات شیمیایی روغن آن استخراج شد، تفاله‌های زیتون جمع‌آوری شده و برای تولید روغن زیتون پومیس مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برای استخراج روغن تفاله زیتون باید از حلال‌های شیمیایی کمک گرفت. این نوع از روغن زیتون معمولاً مصرف خوراکی ندارد؛ اما برخی از تولیدکنندگان آن را پس از تصفیه کامل، با روغن زیتون بکر مخلوط کرده و به بازار عرضه می‌کنند.

روغن زیتون پومیس کمترین ارزش غذایی را در بین انواع روغن زیتون دارد. به همین خاطر توصیه می‌کنیم به سراغ مصرف آن نروید. مهم‌ترین مشخصه روغن زیتون پومیس قیمت پایین‌تر آن نسبت به دیگر روغن‌ زیتون‌های بازار است.

خواص روغن تفاله زیتون به میزان روغن بکری که با آن مخلوط می‌شود بستگی دارد. با این حال اما چندان نباید روی خواص آن حساب باز کرد.

روغن زیتون فرابکر یا تصفیه شده، کدام گزینه بهتری است؟

در مقایسه خواص روغن زیتون، بدون شک مصرف روغن زیتون‌ از نوع فرابکر گزینه بهتری است. در تولید روغن زیتون فرابکر از حرارت‌دهی یا ترکیبات شیمیایی استفاده نمی‌شود. در نتیجه روغن زیتون تولیدی بیشترین عصاره دانه‌های زیتون را با خود خواهد داشت. روغن زیتون فرابکر سرشار از مواد آنتی اکسیدانی و ویتامین‌های مفید برای بدن است. به همین خاطر توصیه شده همراه با سالاد یا غذا مصرف شود؛ اما از این نوع روغن زیتون نمی‌توان برای پخت و پزهای سنگین استفاده کرد؛ زیرا مقاومت حرارتی پایینی دارد و خیلی زود می‌سوزد.

در نقطه مقابل روغن زیتون تصفیه شده بیشتر برای مصارف روزانه کاربرد دارد. روغن زیتون‌های خالص مقاومت حرارتی بالایی دارند و در برابر حرارت دچار مشکل نمی‌شوند. اگرچه خواص روغن زیتون تصفیه شده نسبت به فرابکر کمتر است، اما همچنان در برابر سایر روغن‌های گیاهی گزینه خوبی برای مصرف خواهد بود. به‌علاوه کاربرد بیشتری هم نسبت به روغن زیتون‌های فرابکر دارد که آن را در اولویت مصرف قرار می‌دهد.

در پایان پیشنهاد می کنیم ویدئوی زیر را درباره انواع روغن زیتون ببینیند:

سخن آخر

در تولید انواع روغن زیتون از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. پرس مکانیکی، حرارت‌دهی و استفاده از ترکیبات و حلال‌های شیمیایی از جمله روش‌های تولید روغن زیتون هستند. تفاوت روش‌های تولیدی باعث شده تا خواص روغن زیتون‌ها نیز متفاوت باشد. بهترین روغن زیتون بازار، نوع فرابکر آن است که بیشترین خواص آنتی اکسیدانی را دارد؛ اما به‌خاطر مقاومت حرارتی پایین نمی‌توان در پخت و پزهای سنگین از آن استفاده کرد. علاوه بر این، روغن زیتون فرابکر عطر و طعم تنی دارد که موردعلاقه خیلی‌ها نیست. به همین خاطر این افراد روغن زیتون تصفیه شده و بدون بو را ترجیح می‌دهند. روغن زیتون‌های بدون بو برای آشپزی روزانه هم مناسب هستند. اگر درباره انواع روغن زیتون یا بهترین مارک روغن زیتون سوال دیگری دارید، در کامنت‌ها پاسخگوی شما خواهیم بود.

سوالات متداول

1- چند نوع روغن زیتون داریم؟

روغن زیتون بکر، فرابکر، روغن زیتون تصفیه شده بی بو، روغن زیتون لایت، لامپانت و روغن تفاله زیتون از انواع روغن زیتون موجود در بازار ایران می باشند.

2- تفاوت روغن زیتون بکر و فرابکر چیست؟

روغن زیتون بکر نسبت به روغن زیتون فرابکر عطر و طعم تندتری دارد و از نظر ظاهری تیره‌تر است و تلخی آن نسبت به فرابکر کمتر است. روغن زیتون بکر در مقایسه با فرابکر خواص کمتری دارد.